یکی از مسائلی که در خانواده‌ها کمتر به آن توجه می‌شود مدیریت صحیح منابع مالی است. البته که مدیریت اقتصاد خانواده مهارتی است که همه اعضا باید آن را در خود تقویت کنند اما زنان به دلیل نقش پر رنگ‌تری که در مدیریت محیط خانه و تربیت فرزندان دارند، با آگاهی از چگونگی مدیریت منابع مالی می‌توانند اعضای خانواده را در مورد نحوه مصرف بودجه توجیه کنند و با ایجاد اقتصادی سالم، آرامش را در محیط خانه تزریق کنند.

با این حال برخی تصورشان بر این است که چون اقتصاد حوزه‌ای تخصصی محسوب می‌شود، آگاهی از آن اهمیتی ندارد و مدیریت آن صرفا وظیفه مدیران دولتی است. البته که نمی‌توان ضعف مدیران دولتی را در نحوه مدیریت اوضاع اقتصادی و بهبود آن نادیده گرفت اما هر مسئله‌ای جای خود را دارد و در صورتی که خانواده در مدیریت اقتصاد ضعیف باشد با چالش‌های جدی رو به رو خواهد شد.

البته که نمی‌توان نقش مردان را در تهیه مخارج خانواده نادیده گرفت اما زنان به دلیل شناخت بیشتری که از محیط خانه و اعضای خانواده خود دارند می‌توانند با روش‌های مختلف از جمله بودجه‌بندی درامد، برنامه‌ریزی برای پس‌انداز و مدیریت بدهی‌ها، اقتصاد خانواده را رشد دهند و با تزریق امید به اعضا، مسیر حرکت و پیشرفت خانواده را تسهیل کنند. در ادامه به برخی راهکارهایی که برای مدیریت بهتر درامد (بودجه) از سوی همه اعضای خانواده و خصوصا زنان به عنوان مدیران مالی خانواده قابل اجراست می‌پردازیم.

بودجه بندی بر اساس مخارج

بودجه‌بندی صحیح و متناسب با درامد، یکی از راهکارهایی است که زنان در مدیریت منابع مالی پیش از همه چیز باید آن را مدنظر قرار دهند. این شکل از برنامه‌ریزی باید در ابتدای ماه و  با در نظر گرفتن هزینه‌های تمامی اعضای خانواده انجام ‌شود و هزینه‌های غیر قابل پیش بینی را نیز در بر بگیرد. به این شکل تعیین یک برنامه بودجه دقیق برای هزینه‌های مختلف خانواده و البته پایبندی به آن می‌تواند به مدیریت بهتر بودجه کمک کند. با انجام این کار بودجه در جای مشخص خود خرج می‌شود و چه بسا بسیاری از هزینه‌های اضافه و غیر ضروری حذف خواهد شد.

پس انداز با شرطی‌سازی ذهن

بهتر است پس از بودجه بندی، آن قسمت از درامد که برنامه‌ای برای آن در نظر گرفته نشده در حساب جداگانه‌ای واریز شود. یک از مزیت‌های این کار «خود کنترلی مالی» است چرا که هزینه‌های اضافه کم کم حذف می‌شود و بودجه خانواده هدر نمی‌رود. این راهکار به شکل دیگری نیز قابل اجراست. در واقع شما می‌توانید پیش از بودجه بندی بر اساس ذهنیت خود از میزان حدودی مخارج، بخشی از آن را به کارت پس انداز واریز کرده و بر اساس بودجه باقیمانده برنامه ریزی کنید. به این نرتیب ذهن شما شرطی شده و ناچار می‌شوید تنها بر اساس بودجه باقیمانده در کارت اصلی برنامه ماه را بچینید.

شاید در ابتدا این کار برای شما سخت باشد به همبن خاطر می‌توانید از واریز مبالغ کم به کارت پس انداز شروع کرده و هر ماه مقدار کمی به آن اضافه کنید. همچنین اگر دسترسی خود را به کارت پس انداز کمتر کنید، مهارت شما برای پس انداز کردن ارتقا خواهد یافت.

زنان در جایگاه مادر می‌توانند این راهکار را به فرزندانی که اصطلاحا پول تو جیبی می‌گیرند هم آموزش دهند و با وعده اضافه شدن مبلغ کمی به پول تو جیبی ماه بعد آن‌ها را وادار کنند تا بخشی از پول خود را در قلک بیندازند. اجرای این راهکارها و آموزش آن می‌تواند در کوتاه مدت و بلند مدت ذهن افراد و خصوصا کودکان را نیز اقتصادی کرده و زمانی که به استقلال مالی رسیدند شاهد تقویت مهارت پس انداز در آن‌ها نیز خواهید بود.

اولویت‌بندی کردن مخارج

پس از بودجه بندی درآمد و قرار گرفتن هر قسمت از آن در جای خود، نوبت به اولویت‌بندی کردن مخارج خانه و خانواده می‌رسد. یکی از مزیت‌های این راهکار این است که طی اجرای این مرحله و بالا و پایین کردن اولویت‌ها، ممکن است به برخی مخارج اضافه و غیر ضروری بر بخورید که می‌شود آن‌ها را حذف کرد و یا در برنامه ماه بعد قرار داد. این یکی از راهکارهایی است که زنان با به کارگیری هوش مدیریتی خود و به دلیل شناختی که از ویژگی‌ها‌ و نیازهای اعضای خانواده‌شان دارد، می‌توانند برای مدیریت اقتصاد خانواده از آن استفاده کنند.

همراه کردن اعضا در مدیریت اقتصاد خانواده

زنان، با داشتن دغدغه آموزش و تربیت می‌توانند فضای گفتگو را در خانواده ایجاد کنند. یکی از مزیت‌های تقویت شدن فضای گفتگو در خانواده این است که فرزندان خود را در مدیریت امور خانواده سهیم دانسته و همکاری بهتری با پدر و مادر داشته باشند و از درخواست‌های نابجا و هزینه‌زا نیز اجتناب می‌کنند. ایجاد شدن فضای تعاملی می‌تواند خلاقیت را در فرزندان پرورش دهد به طوریکه آن‌ها نیز راهکارهایی مبنی بر چگونگی مدیریت منابع مالی ارائه خواهند داد. همچنین اگر تعامل میان اعضا قوی باشد، پدر و مادر این الگوهای مدیریتی را راحت‌تر و با دردسر کمتری اجرا خواهد شد.

تربیت نسلی قانع و نه مصرف‌گرا

باتوجه به گسترش شبکه‌های اجتماعی و ترویج الگوهای مصرف‌گرایی به شیوه‌های گوناگون، خصوصا از طرف سلبریتی‌ها و بلاگرهای فضای مجازی و تاثیرپذیری افراد از آن‌ها، زنان در الگوهای تربیتی خود باید به ارزش‌های اخلاقی چون عدم اسراف و تبذیر تاکید کنند و با روش‌ها گوناگون فرزندان را به سمت قناعت‌ورزی و ساده زیستی سوق دهند. یکی از این روش‌ها گفتگو با فرزندان درباره تجربیات موفق خود در چگونگی تصمیم‌گیری برای عدم خرید وسایل غیر ضروری است. همچنین می‌توان فرزندان را در موقعیت تصمیم‌گیری قرار داد و در صورت اتخاذ تصمیم درست آن‌ها را تشویق کرد.

البته اجرای این الگو زمانی جواب می‌دهد که زنان خود نیز به این اصول پایبند باشند و تجمل‌گرایی را روشنفکری تلقی نکنند، از چشم و همچشمی‌های پر هزینه و آسیب‌زا اجتناب کنند و پس انداز را به منزله یک هنر و مهارت به اعضا آموزش دهند. همچنین فرزندان باید بدانند که پول دسترنج پدر است که دراثر کار مفید اجتماعی به دست می‌آید.

استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت مالی

استفاده از اپلیکیشن‌های مدیریت درامد، راهکار دیگری است که به نسبت حساب و کتاب‌های دستی قابلیت‌های بیشتر و محدودیت‌های دسترسی کمتری دارد. از مزیت‌های این اپلیکیشن‌ها می‌توان به امکان بودجه‌بندی و کنترل دقیق هزینه‌ها، امکان پس‌انداز و برنامه‌ریزی، مدیریت حساب و یادآوری زمان بستانکاری‌ها، بدهی‌ها و وام‌ها، امکان اشتراک‌گذاری اطلاعات با دیگران، اتصال به حساب‌های بانکی، یادآوری پراخت قبض و اقساط و... اشاره کرد.

نرم افزارهای ایرانی چون «پارمیس همراه» و «nivo» و نرم افزارهای خارجی چون «Mint» و «Personal capital» می‌تواند در این زمینه به کمک شما بیاید.

بنابراین زنان با تربیت هوشمند فرزندان و اجرای الگوهای صحیح مدیریت منابع مالی، نه ‌تنها در کوتاه مدت بلکه در بلند مدت نیز می‎‌توانند اقتصاد خانواده را بهبود ‌بخشند چرا که پیروی از الگوهای مشخص، مانع از بی هدفی و سردرگمی می‌شود و اقتصاد خانواده را  به ندرت سالم خواهد کرد.